Radian/saniye (rad/s), açısal hızın birimidir. Açısal hız; bir cismin birim zamanda ne kadar döndüğünü ifade eder ve radian/saniye cinsinden ölçülür.

Radyan Nedir?

Radyan bir açı birimidir. Bir çemberin çevresi, yarıçapının 2π katıdır; dolayısıyla bir tam daire 2π radyan içerir. 1 radyan, merkez açısının, uzunluğu yarıçapa eşit olan yayına karşılık geldiği açıdır.

Radyan / Saniye

Radian/saniye, bir cismin bir saniyede kaç radyan döndüğünü gösterir. Örneğin bir cismin açısal hızı 2 rad/s ise, bu cisim her saniye 2 radyan döner.

Örnek

Bir çark bir saniyede bir tam tur atıyorsa, bir tam tur 2π rad olduğundan açısal hızı ω = 2π rad/s olur. Genel bağıntı: ω = 2π·f ve ω = 2π·(RPM/60).

Açısal Hız ve Dönüş Hareketi

Radian/saniye, tekerlek, pervane, tambur gibi döner elemanların hızını ifade etmekte kullanılır. Açısal hız, dönen cismin hareketinin temel karakteristiğidir. İlgili konu: Açısal hız nedir?

Sahada en çok yaptığımız dönüşüm bu: motor etiketi RPM yazar, biz uygulamada rad/s isteriz. Formül net; ω = 2π·(RPM/60). Mesela 1500 RPM için yaklaşık 157 rad/s çıkar. Hesabı cebimizde tutunca hız–tork ve hız–gerilim tartışmaları anında netleşiyor.

Bir de öğrencilerin kafasını karıştıran nokta şu oluyor: “derece” sezgisel, “radyan” teknik. Döner sistemlerde denklemler hep radyan kabulüyle yazıldığı için, kontrol ve ölçüm tarafında radyan daha doğal birim. O yüzden grafikleri ve PID ayarlarını rad/s cinsinden okumayı alışkanlık yapmak işimizi kolaylaştırıyor.

Doğrusal hız bağlantısını da hatırlatalım: v = ω·r. Tamburun yarıçapı büyüdükçe, aynı açısal hızda kenar çizgi hızı artar. Konveyörde bant hızını sabit istersek ya ω’yı, ya da tambur çapını buna göre seçeriz.

Özetle; elektronik tarafında frekans–gerilim, mekanik tarafında tork–atalet konuşurken ortak dil rad/s oluyor. Temeli sağlam kurunca VFD ayarları, senkron/asin-kron hız hesapları ve geribildirimli kontrol hepsi yerine oturuyor.